MAXAA SABABA HURDO LA'AANTA ?

Hurdo la'aanta (Insomnia) waa xaalad caafimaad oo keenta in qofku uu ku dhibtoodo in uu si joogto ah u seexdo ama uu seexdo laakiin aan si wanaagsan u nasto. Hurdo la'aanta waxay sababi kartaa dhibaatooyin badan oo caafimaad sida daal, xusuus la'aan, iyo hoos u dhac ku yimaada awoodda qofka ee shaqada ama waxqabadka maalinlaha ah. Waxaa jira sababo badan oo keeni kara hurdo la'aanta, waxaana ka mid ah:

Sababaha Hurdo La'aanta

1. Cadaadis (Stress) iyo Walwal: Dhibaatooyinka shaqo, xiriirka bulshada, ama xitaa hawlaha maalinlaha ah waxay sababi karaan walwal xad dhaaf ah, taasoo saameyn ku yeelan karta hurdada.
2. Xanuunada Jirka: Xanuunada sida madax-xanuunka, xanuunka dhabarka, ama xanuunada kale ee joogtada ah waxay keeni karaan in qofku aanu seexan karin si fiican.
3. Dawooyinka: Dawooyinka qaarkood sida kuwa daweynta dhiig karka, antidepressants-ka, iyo qaar ka mid ah xanuunka ku yareeya waxay saameyn ku yeelan karaan hurdada.
4. Cuntada iyo Kafeega: Isticmaalka kafeega, shaaha ama noocyada kale ee kafeynka iyo cabitaanka khamriga ayaa saameyn ku yeelan kara hurdada, gaar ahaan haddii la cabo xilliga habeenkii.
5. Habka Nolosha (Lifestyle): Fadhiidnimo, isticmaalka teknolojiyada habeenkii sida taleefannada iyo kumbuyuutarada, iyo sidoo kale cuntooyinka culus ee habeenkii waxay carqaladeyn karaan hurdada.
6. Cudurrada Maskaxda: Xanuunada sida welwelka, niyad-jabka (depression), iyo walwalka (anxiety disorders) ayaa sidoo kale sababi kara hurdo la'aan.
7. Dhibaatooyinka Hormoonka: Isbedelada hormoonnada ee haweenka, gaar ahaan xilliyada uurka, caadada, ama menopause-ka, waxay sidoo kale sababi karaan hurdo la'aan.

Sidee Looga Hortagi Karaa Hurdo La'aanta?

1. Samee Jadwal Hurdada: Iska hubi inaad seexato oo aad kiciso saacadaha isku midka ah maalintii, xitaa maalmaha fasaxa. Tani waxay caawisaa in saacadda hurdadaada ay noqoto mid joogto ah.
2. Ka Fogoow Kafeega iyo Dawooyinka Xilliga Habeenkii: Iska ilaali inaad cabto kafeeyn ama cabitaanno kale oo ku jira xilliga habeenkii, gaar ahaan 4-6 saacadood ka hor inta aadan seexan.
3. Qalabka Teknolojiyada: Ka fogow isticmaalka taleefannada, kombiyuutarada, ama TV-ga ugu yaraan 30-60 daqiiqo ka hor inta aadan seexan si aad u nasato.
4. Dhaqdhaqaaq Jirka: Samee jimicsi fudud inta lagu jiro maalinta si aad ugu caawiso in hurdadaada ay noqoto mid fiican. Laakiin iska ilaali inaad sameyso jimicsi xoog leh xilliga habeenkii.
5. Nidaamka Nasashada: Baro farsamooyinka nasashada sida neefsashada qoto dheer, yoga, ama meditasiga si aad u yareyso walwalka iyo inaad si fiican u seexato.
6. Dejinta Deegaanka Hurdada: Ka dhig qolkii hurdo mid deggan, madow, iyo qabow. Iska ilaali buuqa iyo nalalka xooggan.

Sidee Loo Daaweeyaa Hurdo La'aanta?

1. Dawooyinka: Haddii hurdo la'aantu ay noqoto mid culus, dhakhtarka ayaa qori kara daawooyinka caawiya hurdada sida benzodiazepines ama dawada non-benzodiazepine, laakiin daawadan waxaa loo baahan yahay in si taxadar leh loo isticmaalo.
2. Cudurrada Maskaxda: Haddii hurdo la'aantu ay sababto walwal ama niyad-jab, daawaynta cilmi-nafsiga (therapy) iyo daawooyinka antidepressants-ka ayaa lagu taliyay.
3. Cilmi-nafsiga (Cognitive Behavioral Therapy for Insomnia, CBT-I): Waa nooc ka mid ah daawaynta cilmi-nafsiga oo ka caawisa dadka inay beddelaan dabeecadahooda hurdada, waxayna si aad ah u faa'iideysaa dadka qaba hurdo la'aanta.
4. Isticmaalka Melatonin: Melatonin waa hormoon dabiici ah oo kaa caawin kara inaad seexato. Waxa laga yaabaa in la isticmaalo haddii ay tahay inaad beddesho jadwalka hurdadaada.

Waxaa muhiim ah inaad la xiriirto dhakhtar haddii hurdo la'aantaadu ay noqoto mid joogto ah ama saameyn ku leh noloshaada maalinlaha ah. Dhakhtarku wuxuu ka caawin karaa inuu ogaado sababaha qotodheer ee arrintaas iyo inuu kuu qoro daawayn ku habboon.

Caasimada Media